Onkoloji xəstəliklərə nəzarətdə onkoloji registrlərin rolu və vəzifələri
Annotasiya
Onkoloji xəstəliklərin (xərçəng xəstəlikləri, bədxassəli törəmələr) yükü ilbəil artmaqdadır və qeyri-infeksion xəstəliklər səbəbindən ölənlərin sırasında onkoloji xəstəliklərin payı 11%-dır. Onkoloji xəstəliklər səhiyyə xərclərinin mühüm bir hissəsini tutması ilə yanaşı, bu xəstəliklərin sosial, psixoloji və emosional yükü digər xəstəliklərdən daha ağır və mürəkkəbdir.
Eyni zamanda xərçəng xəstəliyinin baş verməsi səbəbləri, ölkədə və onu müxtəlif bölgələri və əhalinin müxtəlif yaş qrupları arasında yayılması məsələlərinin öyrənilməsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Maraqlıdır, bu günədək müxtəlif xərçəng xəstəliklərinin (kanser) yaranma səbəbi və gedişatı barədə məlumat haradan əldə edilib? Bununla yanaşı, əhalinin hansı qruplarının və ya kimin xərçəng xəstəliyinə tutulma riski yüksəkdir sualı da həm geniş əhalini, həm də həkimləri və səhiyyə siyasətini həyata keçirən qurumları ciddi maraqlandırmalıdır. Onkoloji Xəstəliklərin Registri (Kanser Registri) məhz bu və digər çoxsaylı suallara cavab əldə etmək üçün tələb olunan və öz faydalığını dünyanın bir çox ölkələrində artıq sübuta yetirmiş mühüm vasitədir.
Onkoloji Xəstəliklərin Registri (Kanser Registri) xərçəng xəstəliyi olan pasiyentlər və onların aldıqları müalicə (dərmanlar, kimya terapiyası, şüa terapiyası, paliativ qayğı və s.), habelə xərçəngin histoloji variantları barədə məlumatı toplayır və xüsusi yaradılmış məlumat bazasında saxlayır. Xərçəng xəstəliklərinin registrində toplanan məlumatların təhlili, o cümlədən, müqayisəli təhlili xərçəng xəstəliklərinin profilaktikası üçün müvafiq tədbirlərin görülməsinə, tətbiq olunan müalicə metodlarının effektivliyinin qiymətləndirilməsinə, əhalinin müxtəlif qruplarına hədəflənmiş profilaktik və diaqnostik tədbirlərin təşkilinə və s. imkan verir.
Biblioqrafik istinadlar
2. Bray F, Parkin DM (2009). Evaluation of data quality in the cancer registry: principles and methods. Part I: comparability, validity and timeliness. Eur J Cancer. 45(5):747–55. http://dx.doi.org/10.1016/j.ejca.2008.11.032 PMID:19117750
3. Brenner H, Hakulinen T (2009). Implications of incomplete registration of deaths on long-term survival estimates from population-based can- cer registries. Int J Cancer. 125(2):432–7. http:// dx.doi.org/10.1002/ijc.24344 PMID:19422045
4. Buemi A (2008). Pathology of Tumours for Cancer Registry Personnel. Lyon: Interna- tional Agency for Research on Cancer and International Association of Cancer Registries. Available from http://www.iacr.com.fr/Patholo gyManualApr08.pdf.
5. Esteban D, Whelan S, Laudico A, Parkin DM, editors (1995). Manual for Cancer Reg- istry Personnel. Lyon: International Agency for Research on Cancer and Internation- al Association of Cancer Registries (IARC Technical Reports, No. 10). Available from http://www.iarc.fr/en/publications/pdfs-online/ treport-pub/treport-pub10/index.php.
6. Hill AB (1971). Principles of Medical Statistics. London: Lancet.
7. Jensen OM, Parkin DM, MacLennan R, Muir CS, Skeet RG, editors (1991). Cancer Regis- tration: Principles and Methods. Lyon: Interna- tional Agency for Research on Cancer (IARC Scientific Publications, No. 95). Available from http://www.iarc.fr/en/publications/pdfs-online/ epi/sp95/index.php.
8. Jensen OM, Storm HH (1991). Reporting of results. In: Jensen OM, Parkin DM, MacLennan R, Muir CS, Skeet RG, editors. Cancer Registration: Principles and Methods. Lyon: International Agency for Research on Cancer (IARC Scientific Publications, No. 95); pp. 108–125. Available from http://www.iarc.fr/en/ publications/pdfs-online/epi/sp95/index.php.
9. Jensen OM, Whelan S (1991). Planning a cancer registry. In: Jensen OM, Parkin DM, MacLennan R, Muir CS, Skeet RG, edi- tors. Cancer Registration: Principles and Methods. Lyon: International Agency for Research on Cancer (IARC Scientific Pub- lications, No. 95); pp. 22–28. Available from http://www.iarc.fr/en/publications/pdfs-online/ epi/sp95/index.php.
10. MacLennan R (1991). Items of patient informa- tion which may be collected by registries. In: Jensen OM, Parkin DM, MacLennan R, Muir CS, Skeet RG, editors. Cancer Registration: Princi- ples and Methods. Lyon: International Agency for Research on Cancer (IARC Scientific Pub- lications, No. 95); pp. 43–63. Available from http://www.iarc.fr/en/publications/pdfs-online/ epi/sp95/index.php.
11. Parkin DM (2006). The evolution of the popu- lation-based cancer registry. Nat Rev Cancer. 6(8):603–12. http://dx.doi.org/10.1038/nrc1948 PMID:16862191
12. Parkin DM, Bray F (2009). Evaluation of data quality in the cancer registry: principles and methods. Part II: com- pleteness. Eur J Cancer. 45(5):756–64. http://dx.doi.org/10.1016/j.ejca.2008.11.033 PMID:19128954
13. Parkin DM, Chen V, Ferlay J, Galceran J, Storm HH, Whelan SL (1994). Comparability and Quality Control in Cancer Registration. Lyon: International Agency for Research on Cancer (IARC Technical Reports, No. 19).
14. Pottier D (1992). Population at risk. In: Par- kin DM, Muir CS, Whelan SL, Gao YT, Ferlay J, Powell J, editors. Cancer Incidence in Five Continents, Volume VI. Lyon: International Agency for Research on Cancer (IARC Scien- tific Publications, No. 120); pp. 174–177.
15. Skeet RG (1991). Quality and quality control. In: Jensen OM, Parkin DM, MacLennan R, Muir CS, Skeet RG, editors. Cancer Registration: Principles and Methods. Lyon: International Agency for Research on Cancer (IARC Scien- tific Publications, No. 95); pp. 101–107. Avail- able from http://www.iarc.fr/en/publications/ pdfs-online/epi/sp95/index.php.
16. Swaminathan R, Lucas E, Sankaranarayanan R (2011). Cancer survival in Africa, Asia, the Caribbean and Central America: data- base and attributes. In: Sankaranarayanan R, Swaminathan R, editors. Cancer Surviv- al in Africa, Asia, the Caribbean and Central America. Lyon: International Agency for Re- search on Cancer (IARC Scientific Publica- tions, No. 162); pp. 23–31. Available from http://survcan.iarc.fr/survivalchap4.php.
17. Tangka F, Subramanian S, Beebe MC, Trebino D, Michaud F (2010). Econom- ic assessment of central cancer registry operations, part III: results from 5 pro- grams. J Registry Manag. 37(4):152–5. PMID:21688745
18. Center for Disease Control and Prevention, USA, 2013.
Açar sözlər
onkoregistr
Bu müəllif (lər) in ən çox oxunan məqalələri
- Jeyhun Mammadov, Nabil Z Seyidov, Sabina Babazade, Lutfi Gafarov, Tofig Musayev, Palliative care and hospice services outside of Azerbaijan , AVRASİYA KLİNİK ELMLƏR JURNALI: Cild 1 № 3 (2018): Avrasiya Klinik Elmlər Jurnalı
- Nabil Z Seyidov, MOREL-LAVALLEE ZƏDƏLƏNMƏSİ (MLZ): politravmalı xəstələrdə travmatik MLZ-nin diaqnostikası və təqibinə dair klinik hal müzakirəsi və ədəbiyyatın icmalı , AVRASİYA KLİNİK ELMLƏR JURNALI: Cild 1 № 3 (2018): Avrasiya Klinik Elmlər Jurnalı
- Nabil Z Seyidov, Denis Şabanov, Vagif Nəbiyev, Kəskin insultun müayinə və müalicəsinin əsasları , AVRASİYA KLİNİK ELMLƏR JURNALI: Cild 1 № 1 (2017): October 2017
- Nabil Z Seyidov, Hafiz Hasanov, Vagif Nabiyev, Denis Shabanov, Periodik Hiperkalemik İflic , AVRASİYA KLİNİK ELMLƏR JURNALI: Cild 1 № 2 (2018): Avrasiya Klinik Elmlər Jurnalı
- Nabil Z Seyidov, Tofiq Musayev, Lütfi Qafarov, Səbinə Babazadə, Onkoloji (xərçəng) xəstəliklərin profilaktikasının əsasları. , AVRASİYA KLİNİK ELMLƏR JURNALI: Cild 1 № 1 (2017): October 2017
- Nabil Z Seyidov, Magistral arteriyaların transpozisiyası və ya TGA , AVRASİYA KLİNİK ELMLƏR JURNALI: Cild 1 № 3 (2018): Avrasiya Klinik Elmlər Jurnalı
- Nabil Z Seyidov, Hafiz Hasanov, Dr, Vagif Nəbiyev, Şabanov Denis, Petexiyalar, oliquriya və huşun keyləşməsi ilə daxil olmuş 21 yaşlı xəstə. , AVRASİYA KLİNİK ELMLƏR JURNALI: Cild 1 № 1 (2017): October 2017
- Famil Babayev, Nabil Z Seyidov, Cəmilə Əlizadə, Kəskin qarın ağrısı, qəbzlik və ürək bulanması olan 85 yaşlı kişi xəstə. , AVRASİYA KLİNİK ELMLƏR JURNALI: Cild 1 № 1 (2017): October 2017