Vərəm dünyada mövcud olan ölümcül xəstəliklərdən biridir. Heç bir zaman bu xəstəlik bugünkü kimi geniş yayılmamışdır. Əhalinin sayının artması, İİV infeksiyası və digər tibbi və sosial faktorlar xəstələnmə hallarının artmasına təsir edir.
Vərəm mikobakteriyalarının ən azı izoniazid (İNH) və rifampisinə (RMP) (iki ən güclü vərəm əleyhinə olan dərman) qarşı olan davamlılığı kimi təyin olunan DDV sürətlə artan və çətinliklə müalicə (müalicə uzunmüddətlidir, dərmanlar bahalı və toksikdir) olunan xəstəlikdir.
ÇDDV-nin müalicəsi üçün bir çox ölkələrdə göstərilən səylərə baxmayaraq son zamanlar dünya miqyasında GDDV-nin artması (GDDV və ya Geniş Dərmanlara Davamlı Vərəm, ftorxinolonlara və kanamisinə, və ya amikasinə və ya kapriomisinə qarşı rezistentlik kimi tərif olunur) belə bir fikir yaratmışdır ki, ÇDDV-nin qeyri-adekvat müalicəsindənsə, heç bir müalicə aparmamaq daha yaxşıdır. ÇDDV-nin başvermə halları az olan bəzi ölkələrdə ümumi əhali ilə müqayisədə məhbuslar arasında vərəmə yoluxma riski yüksəkdir. Bu hallar vərəmin yüksək dərəcəli transmissiyası ilə bağlıdır və buda infeksiyaya nəzarət mexanizmlərinin zəifliyi və/və ya əhalinin həssas qruplarının sıx konsentrasiyası ilə əlaqəlidir. Bir sıra koinfeksiyalar ÇDDV-nin müalicəsinin nəticələrinə təsir edir, lakin bu təsirin hansı dərəcədə olduğu hələ də tam aydın deyildir. Məhbuslar arasında ÇDDV-nin gedişində İİV, HBV və HCV-nin ko-infeksiyalarının rolunu və əhəmiyyətini öyrənmək üçün tədqiqatın aparılması qərara alındı.
Məqsəd: operativ tədqiqatın məqsədi ÇDDV-nin uğursuz müalicə nəticələrinin təhlili və onunla əlaqəli olan risk faktorlarının təyini.
200 DR-TB patients enrolled on treatment with SLDs in Azerbaijan Penitentiary Sector: treatment results and risk factors. 2012 R.Mehdiyev, E.Gurbanova, F.Huseynov, N.Rahmanov. Main Medical Department of the Ministry of Justice, Azerbaijan
Aziz MA, Wright A, Laszlo A, et al. Epidemiology of antituberculosis drug resistance (the Global Project on Anti-tuberculosis Drug Resistance Surveillance): an updated analysis. Lancet 2006;368:2142–2154.
Blumberg HM, Burman WJ, Chaisson RE, et al. American Thoracic Society/Centers for Disease Control and Prevention/ Infectious Diseases Society of America: treatment of tuberculosis. Am J RespirCrit Care Med 2003; 167:603–662
Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Emergence of Mycobacterium tuberculosis with extensive resistance to second-line drugs – worldwide, 2000–2004. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2006;55:301–305.
C. Lienhardt, S. Bennett G. Del Prete, O. Bah-Sow,5 M. Newport,6 P. Gustafson, K. Manneh, V. Gomes, A. Hill, and K. McAdam. Investigation of Environmental and Host-related Risk Factors for Tuberculosis in Africa. I. Methodological Aspects of a Combined Design
Development of Extensively Drug-resistant Tuberculosis during Multidrug-resistant Tuberculosis Treatment
Epidemiologic peculiarities of infections caused by the hepatitis B and C viruses among lung tuberculosis patients. Mamedov MK, Rzaeva NR, Dadasheva AE.,Georgian Med News. 2010 Sep;(186):42-6
Epidemiology and clinical management of XDR-TB: a systematic review by TBNET. G. Sotgiu, G.Ferrara, A.Matteelli, M.D.Richardson, R. Centis, S.Ruesch-Gerdes, O. Toungoussova, J-P.Zellweger, A.Spanevello, D. Cirillo, C. Lange and G. B. Migliori
Espinal MA, Laszlo A, Simonsen L, et al. Global trends in resistance to antituberculosis drugs. World Health Organization/International Union against Tuberculosis and Lung Disease Working Group on Anti-Tuberculosis Drug Resistance Surveillance. N Engl J Med 2001;344:
Extensively drug-resistant tuberculosis (XDR-TB): recommendations for prevention and control. WklyEpidemiol Rec 2006;81:430–432.
Genewein A, Telenti A, Bernasconi C, et al. Molecular approach to identifying route of transmission of tuberculosis in the community. Lancet 1993;342:841–4.
Georgian Med News. 2010 Sep;(186):42-6. [Epidemiologic peculiarities of infections caused by the hepatitis B and C viruses among lung tuberculosis patients].Mamedov MK, Rzaeva NR, Dadasheva AE.
Getahun H, Gunneberg C, Sculier D, Verster A, Raviglione M. Tuberculosis and HIV in people who inject drugs: evidence for action for TB, HIV, prison and harm reduction services. CurrOpin HIV AIDS 2012; 7: 345-53)
Global tuberculosis report 2012, WHO
Hosmer DW, Lemeshow S. Applied logistic regression. New York: John Wiley & Sons; 2000.
ICRC Resource centre ,http://www.icrc.org/eng/resources/documents/update/azerbaijan-update-311206.htm
Leimane V, Dravniece G, Riekstina V, Sture I, Kammerer S, Chen MP, Skenders G, Holtz TH. Treatment outcome of multidrug/extensively drug-resistant tuberculosis in Latvia, 2000-2004.EurRespir J. 2010 Feb 25
Madico G, Gilman RH, Checkley W, et al. Community infection ratio as an indicator for tuberculosis control. Lancet 1995; 345:416–19
Managing tuberculosis in people who use and inject illicit drugsHaileyesusGetahun , Annabel Baddeley& Mario RaviglioneBulletin of the World Health Organization 2013;91:154-156
Multidrug-Resistant Tuberculosis in Prison Inmates, Azerbaijan Gaby E. Pfyffer, Anni Strässle, Tamara van Gorkum, Françoise Portaels, Leen Rigouts, Christine Mathieu, Fuad Mirzoyev, Hamidou Traore, and Jan D.A. van Embden. Emerging Infectious Diseases Vol. 7, No. 5, September-October 2001
Prevalence of HIV and hepatitis C virus infections among inmates of Ontario remand facilities LivianaCalzavara PhD, Nancy Ramuscak MSc, Ann N. Burchell MSc, Carol SwanteeBSc,Ted Myers PhD, Peter Ford MD, Margaret Fearon MB, Sue Raymond RN doi:10.1503/cmaj.060416CMAJ July 31, 2007 vol. 177 no. 3 257-261
Raviglione MC, Uplekar MW. WHO’s new Stop TB Strategy. Lancet2006;367:952–955.
Results of international approach to TB Control in Prison: Azerbaijan experience. 2012 R.Mehdiyev, E.Gurbanova, F.Huseynov, N.Rahmanov. Main Medical Department of the Ministry of Justice, Azerbaijan
Selected risk factors associated with pulmonary tuberculosis among Sahariatribe of Madhya Pradesh, central India. Eur J Public Health (2011)
Sonya S. Shin, Salmaan Keshavjee, Irina Y. Gelmanova, Sidney Atwood, Molly F. Franke, Sergey P. Mishustin, Aivar K. Strelis, Yevgeny G. Andreev, Alexander D. Pasechnikov, Alexander Barnashov, Tamara P. Tonkel, and Ted Cohen. Am J RespirCrit Care Med. 2010 August 1; 182(3): 426–432.
Styblo K. Epidemiology of tuberculosis. (Selected papers, vol 24). The Hague, The Netherlands: Royal Netherlands Tuberculosis Association (KNCV), 1991.
Successful management of multidrug-resistant tuberculosis under programme conditions in the Dominican Republic. Rodriguez M, Monedero I, Caminero JA, Encarnación M, Dominguez Y, Acosta I, Muñoz E, Camilo E, Martinez-Selmo S, de Los Santos S, Del Granado M, Casals M, Cayla J, Marcelino B.
SURVEILLANCE REPORT. Tuberculosis surveillance and monitoring in Europe 2013, WHO/Europe and ECDC
THE GLOBAL PLAN TO STOP TB 2011–2015.Transforming the fight. Towards elimination of tuberculosis. WHO. 2010.
Treatment of tuberculosis. Guidelines, Fourth edition, World Health Organization 2010, Geneva
Tuberculosis and HIV in people who inject drugs: evidence for action for tuberculosis, HIV, prison and harm reduction services. Getahun H, Gunneberg C, Sculier D, Verster A, Raviglione M.
Two of DS-TB patients re-imprisoned and continued treatment in prison; 51 of them finalised, 2012. R. Mehdiyev, E. Gurbanova, A. Ismayilov. Main Medical Department of the Ministry of Justice, Azerbaijan
Verma, S. & Kaplowitz, N. In Drug-Induced Liver Disease 2nd edn (eds Kaplowitz, N. & Deleve, L. D.) 547–566 (InformaHealthcare USA, Inc., NewYork, 2007).
Vynnycky E, Fine PE. Lifetime risks, incubation period and serial interval to tuberculosis. Am J Epidemiol 2000;152:247–63.
World Health Organization. Anti-tuberculosis drug resistance in the world. Fourth global report. WHO/HTM/TB/2008.394. Geneva, World Health Organization, 2008
Zignol M, Hosseini MS, Wright A, et al. Global incidence of multidrug-resistant tuberculosis. J Infect Dis 2006;194:479–485.
Vərəm xəstələrinin aşkarlanması üzrə klinik protokol.-B.:"CCC Azərbaycan"MMC, 2012.-28 Səh.
ТБ и коинфекция ТБ/ВИЧ в Латвии. Краткий обзор ситуации. © 2011 Фонд поддержки приоритетных стратегий в сфере общественного здравоохранения.